Kahve, Türk kahvesi çeşidiyle çok uzun zamandır aramızda olmasına rağmen üçüncü nesil kahvecilerle birlikte şüphesiz günümüzde daha fazla tüketilmeye başlanan içeceklerden biri. Yüksek kafein içeriği sayesinde uzun süre uykusuz kalmak isteyenlerin favorisi olmasının yanında günümüzde kahve zincirlerinin de etkisiyle sosyalleşmenin bir parçası haline de geldi kahve tüketmek. Kahvenin hayatımızdaki pek çok işlevinden biri de yağ yakmaya ve zayıflamaya katkıda bulunuyor olabileceği…
Peki gerçekten de kahve yağ yakar mı? Disiplinli ve katkı maddesi olmadan tüketildiğinde kahve zayıflatır mı? Gelin bu soruların cevabını bilimsel kaynaklarda arayalım.
İçindeki Bileşenleriyle Kahve Kilo Verdirir mi?
Kahvenin kilo verdirebileceğini düşündüren aslında kendisini oluşturan bileşenleridir. Sadece yağ yakma sürecine değil pek çok vücut fonksiyonuna da ortak olan kahve için güçlü bileşenleri sayesinde oldukça faydalı bir içecek haline geliyor diyebiliriz. Metabolizmayı doğrudan etkileyen ve böylece vücut fonksiyonlarının düzenlenmesine yardımcı olan kahvenin yağ yakıcı içeriklerini şu şekilde sıralayabiliriz (1):
- Kafein
- Theobromine
- Teofilin
- Klorojenik asit
Teofilin ve theobromine, aslında kakaonun ana bileşenlerini oluşturan ancak kahvede de az miktarda bulunan maddelerdir. Kahvede ‘uyarıcı madde’ olarak bulunan bu bileşenler, metabolizma faaliyetlerine katkıda bulunur. Zayıflama ve yağ yakma noktasında ise hem araştırmaların gösterdiği hem de etkisi olduğunun düşünüldüğü bileşenler ise kafein ve klorojenik asittir.
Klorojenik asitin temel görevi, karbonhidratların emilimini yavaşlatmaya yardımcı olabilmesidir. Bu sayede fazla karbonhidratla birlikte fazla şekerin de kana geçmesini yavaşlatabilen klorojenik asitin, kilo vermeye destek olan bir madde olarak karşımıza çıktığını söylemek mümkün. Ancak ‘kahve zayıflatır mı?’ sorusundan yola çıkılarak yapılan araştırmaların temelini kafein oluşturmaktadır. Çünkü kafein, yağ hücrelerine doğrudan sinyal göndererek yağları parçalamalarını söyleyen sinir sistemini uyarır (2). Yağ yakma işlemini sağlayan ise epinefrin adı verilen hormondur. Adrenalin olarak da bilinen bu hormon, kanınızdaki yağ dokularına ulaşarak yağların parçalanmasına ve vücutta depolanmasına engel olur. Böylece yağ yakma ve dolayısıyla zayıflama sürecini hızlandırabilir.
Kafein aynı zamanda metabolizmanın hızlandırılmasına da katkıda bulunur. Araştırmalar, metabolizmanın hızıyla doğru orantılı olarak kilo vermenin de kolaylaştığını göstermektedir. Hatta bu konu üzerine yapılan spesifik bir çalışma, kafeinin metabolizma hızını %3 ile %11 oranında artırabildiğini ortaya koymuştur (3, 4).
Kafein sayesinde kilo verme sürecine dahil olması, tabi ki kahveyi tek başına zayıflama aracı yapmaz. Kahve tüketimi, yağ yakıcı besinlerden oluşan dengeli bir beslenme ve düzenli egzersiz ile desteklendiğinde sonuç verecek bir zayıflama yöntemidir.
Aç Karnına Kahve İçmek Zayıflatır mı?
Aç karnına kahve içmek, zayıflamanın ötesinde bazı problemleri beraberinde getireceği düşünülen bir uygulamadır. Kahvenin mide asidi üretmeyi hızlandırarak mide zarını koruyacak bir yiyecek bulunmadığı için bir takım sindirim problemleri yaratabileceği söylenmektedir. Hatta ülser, reflü, mide ekşimesi gibi kronik rahatsızlıklara bile neden olabileceği savunulur. Ancak şimdiye kadar yapılan çalışmalar aç karnına kahve içmenin sindirim veya mide problemlerine neden olduğuna dair kesin bir kanıt bulamamıştır (5).
Öte yandan bazı insanların mideleri, bazı yiyecek ve içeceklere karşı duyarlıdır. Eğer siz de aç karnına kahve içtiğinizde şişkinlik, mide ekşimesi, hazımsızlık ve benzeri problemler yaşıyorsanız bu şikayetler; boş mideden dolayı değil kahveye olan duyarlılığınızdan oluşuyor olabilir.
Peki aç karnına içildiğinde kahve kilo verdirir mi? İsveç diyeti ve intermittent fasting (IF diyeti) gibi popüler diyetlerde güne kahve veya çay ile başlandığını hepimiz biliyoruz. Dolayısıyla bunun yağ yakmaya ve kilo vermeye destek olacağını düşünüyoruz. Ancak araştırmalar, şimdilik kahvenin aç karnına içilmesinin yağ yakım sürecine normalden daha fazla etki ettiğine dair bir sonuç bulamamıştır; bu konuda daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir. Güne kahveyle başlamanın önemli nedeni ise aslında kahvenin kalori değerinin yok denecek kadar düşük olmasıdır. Dolayısıyla kahve hem kalorisi düşük hem de yağ yakıcı özelliği sayesinde aç karnına ya da tok karnına tüketiliyor olması fark etmeksizin kilo verme sürecine destek olabilmektedir.
Hangisi Daha İyi: Filtre Kahve, Espresso ve Türk Kahvesi
Yazının başında bahsettiğimiz gibi Türk kahvesi bizim geleneklerimizi yansıtan içeceklerden biri. Ancak son zamanlarda karşısına birçok rakip almış durumda. Bunlardan ikisi ve en temelleri demleme yöntemlerine göre değişkenlik gösteren filtre kahve ve espresso.
‘Türk kahvesi zayıflatır mı?’, ‘filtre kahve zayıflatır mı?’ gibi sık sık karşılaştığımız soruların yanıtları aslında her birinin ortak bileşeni yine kahve çekirdekleri olduğu için ortak cevap da zayıflamaya katkıda bulunabilecekleridir. Ancak Türk kahvesi ile diğer kahveler arasında ince bir çizgi vardır; Türk kahvesi genellikle sade içilirken filtre kahve ile espresso süt ile tatlandırılarak içilebilir. Bu da içilen kahvenin kalorisinde değişiklik olmasına sebep olur.
Günümüzde süt katılarak tüketilen çeşitleri olsa da Türk kahvesi, orijinalinde sade, yani sütsüz olarak tüketilir. Eğer şekersiz ve sütsüz tüketiliyorsa Türk kahvesi, yukarıda bahsettiğimiz kilo verme sürecine olumlu yönde katkıda bulunabilir.
Filtre kahve de benzer şekilde süt ve şeker eklenerek tüketilebilen bir kahve çeşididir. Yine şekersiz ve sade olarak tüketildiğinde kafeinin yağ yakma işlevini koruyacaktır. Ayrıca filtre kahve, uzun süren demleme yöntemleriyle hazırlandığı için Türk kahvesi ile espressoya kıyasla çok daha yumuşak bir içime sahiptir. Dolayısıyla daha kolay ve keyifli bir tüketim sunar.
Espressoda ise durum biraz farklıdır. Hem filtre kahve hem de Türk kahvesine kıyasla oldukça serttir. Bu nedenle şeker, süt, çeşitli aroma ve şuruplarla tatlandırılarak tüketilmeye elverişli bir kahve çeşididir. Eğer espresso sade ve şekersiz tüketilmiyorsa, aralarında en yüksek kaloriye sahip olan kahve haline gelecektir. Çünkü örneğin espressonun yoğunluğunu azaltmak için filtre kahveye kıyasla daha fazla süt eklenmesi gerekir. Bu da kahvenin kalori düzeyinin daha fazla artmasına neden olur.
Toparlayacak olursak her biri için söylenecek ortak söz; sade, şekersiz ve aromasız şekilde tüketilen tüm kahve çeşitleri; yağ yakmanızı ve sağlıklı bir şekilde kilo vermenize yardımcı olabilir.