İyi bir uyku sayesinde daha iyi bir performans çıkarabilir misiniz? Ya da tam tersi iyi bir antrenman daha iyi bir uyku çekmenizi sağlayabilir mi?

Bu soruların hepsinin cevabı evettir ve büyüme hormonunun uyku ve egzersizle yakın bir ilişkisi vardır.

Büyüme Hormonu Nedir?

HGH, GH ya da hGH olarak kısaltılan insan büyüme hormonu, vücudun endokrin sisteminin önemli bir parçasıdır ve özellikle de çocukların gelişiminde aktif bir rol alır. (Yalnız çocukların boyunun uzamasını sağlayan tek fizyolojik faktör bu değildir.) HGH uyku sırasında beyin tarafından kan akışına salınır ve bu hormonun salınımı uykunun onarıcı ve yenileyici işlevlerinin sadece bir parçasını oluşturmaktadır.

Büyüme hormonu hipofiz bezi tarafından üretilen karmaşık bir proteindir ve çocukluktaki gelişiminin yanı sıra yetişkinlikte de sağlıklı vücut dokusunun korunmasında görev alır. Hipofiz bezi büyüme hormonunu kesintili bir şekilde salgılamaktadır -bu hormonun salınımı nabza benzetilebilir. Uyku ve egzersiz, bu hormonun salınımını tetikler.

Büyüme Hormonu Ne Zaman Salınır?

Normal sağlıklı bireylerde HGH hormon salınımının en çok yaşandığı zaman dilimi gece boyunca gerçekleşen Evre 3 uykusunun ilk periyodudur.

Bir kişi gece boyunca uyumadan ayakta kalsa büyüme hormonu salınımında bir artış olmaz. Belli bir dönem uykusuzluktan sonra yeniden uyunduğunda ekstra bir hormon salınımı gerçekleşmektedir.

Büyüme Hormonu ve Uyku İlişkisi

Bilim insanları bir deney sırasında insanları gün ışığından ve günlük ritimlerini hatırlatacak çevresel faktörlerden uzak tuttular. Katılımcılar kendi uyku şemalarını kendileri ayarladılar. Bu deney birkaç kez daha yapılmıştı ama bu sefer bilim insanları kandaki büyüme hormonu seviyelerini ölçtüler ve hipofiz bezinin bu hormonu salgıladığı anı takip ettiler. Uyku sırasında salınan büyüme hormonu zirve seviyelerinin önemli ölçüde düştüğünü keşfettiler. Gecenin ilk yavaş dalga uyku periyodu daha kısaydı ve ilk REM periyodu daha çabuk gerçekleşmişti.

Araştırmacılar, uyku evrelerinin zamanlamasının uyku sırasında salınan hormon miktarını değiştirebileceğini belirttiler.

Büyüme Hormonu ve Performans

Büyüme hormonu ve uyku ile birlikte iyi bir uyku ve artış gösteren atletik performans arasındaki ilişki rastlantı değildir. Bazı çevrelerce, uyku atletik performansı geliştirmek için “sihirli bir hap” olarak lanse edilmektedir. Antrenörler ve ünlü atletler de düzenli uykunun öneminin farkındalar.

Ünlü atletler normal uyku düzenlerine zarar veren ailevi sorunlar ve mesleki planlarına bağlı olarak sık sık problemler yaşamaktadırlar. Buna jetlag olmayı da dâhil edebiliriz. Dayanıklılık sporcularının da genel anlamda bağışıklık sistemleri baskı altındadır ve az uyku bu durumu azdırabilir. Aslında atlet olmayan sıradan insanlarda bile az uyku bağışıklık sistemine zarar verebilir.