Her ne kadar büyümemiz dursa bile bir yetişkin olarak büyüme hormonuna ihtiyaç duyduğumuzu biliyor muydunuz? Ya da büyüme hormonu eksikliğinin vücudunuzda nelere sebep olabileceğini ve vücudunuzda ne gibi rahatsızlıklara yol açtığını? Bu yazımızda büyüme hormonunu en ince ayrıntılarına kadar sizler için inceledik.
Büyüme Hormonu Nedir?
Büyüme hormonu kısaca, hipofiz bezi tarafından üretilen ve kana salınan bir proteindir. Büyüme hormonu, vücutta gelişen sağlıklı kaslarda, özellikle karın bölgesi çevresi gibi vücudumuzun yağ biriken yerlerinde, kolesterol seviyelerimizdeki yüksek yoğunluklu lipoproteinlerde ve kemik yoğunluğunda rol oynar. Tüm bunlara ek olarak, kişilerin normal beyin fonksiyonu için büyüme hormonuna ihtiyaç duyulur.
Büyüme Hormonu Eksikliğinin Belirtileri
Yetişkinlerde büyüme hormonu eksikliği, yüksek yoğunluklu lipoproteinlerine kıyasla normalden daha fazla düşük yoğunluklu lipoprotein seviyelerine sahip olmalarına sebep olur. Trigliseritler, kanda dolaşan ve kan damarlarının tıkanmasına katkıda bulunan başka bir yağ türüdür ve ayrıca büyüme hormonu eksikliğine sahip olan kişiler daha yüksek trigliserit seviyelerine sahip olma eğilimindedirler.
Tüm bunların yanında büyüme hormonu eksikliğinin vücutta gösterdiği bazı belirtiler ise şu şekildedir:
- Özellikle bel çevresinde daha yüksek vücut yağı seviyesi
- Endişe ve depresyon
- Azalan cinsel işlev ve cinselliğe yönelik ilgisizlik
- Yorgunluk
- Diğer insanlardan izole olma duyguları
- Sıcağa ve soğuğa karşı daha fazla hassasiyet
- Daha az kas birikimi
- Daha az güç ve dayanıklılık
- Azaltılmış kemik yoğunluğu ve yaşlandıkça daha fazla kemik kırığı problemine sahip olma
- Kan kolesterolünün yapısındaki değişiklikler.
Büyüme Hormonu Eksikliğinin Sebepleri ve Risk Faktörleri
Büyüme hormonu eksikliğine genellikle hipofiz bezinin veya beynin hipofiz bezini kontrol eden bir parçası olan hipotalamustaki hasarlar neden olur. Hasar bir tümörden kaynaklanıyor olabilir. Tümörü tedavi etmek için uygulanan ameliyat ve radyasyon veya hipofiz bezine kan temini ile ilgili problemler de bu rahatsızlığa sebep olabilir.
Büyüme hormonu eksikliği, çocuklukta veya yetişkinlikte, her yaşta ortaya çıkabilen genel bir rahatsızlıktır.
Büyüme Hormonu Eksikliği Teşhis Süreci
Bir kişi ameliyat, yaralanma veya hipofiz hastalığı öyküsüne sahipse doktorlar genel olarak yetişkin büyüme hormonu eksikliğini kontrol eder. Hipofiz beziyle ilgili bilinen bir bozukluk veya problem varsa, muhtemelen herhangi bir tedavi yapılmadan önce manyetik rezonans görüntüleme (MRI) taraması istenir.
Yetişkinlerde büyüme hormonu, dolaşım sırasında kandaki dokular tarafından hızla emilir. Bunun sonucu olarak sağlıklı bir kişiye yapılan kan testi, düşük büyüme hormonu seviyeleri gösterecektir. Doktorlar bunun yerine hipofiz bezinin büyüme hormonu üretmesi için uyarıldığında verdiği tepkiyi kontrol ederler. Bu büyüme hormonu stimülasyon testleri, ayakta tedavi ortamında yapılır ve yaklaşık 2-3 saat sürer.
Büyüme Hormonu Eksikliğinin Tedavisi
Yetişkin büyüme hormonu eksikliği doğrulandıktan sonra, doktor günlük dozlarda alınması gereken hormon tedavisine başlar. Doktor tarafından başlatılan hormon tedavisi, hormonun hastanın vücuduna enjekte edilmesiyle ilerler. Her 4-8 haftada bir, hasta kontrol edilir ve doktorun daha fazla veya daha az hormona ihtiyaç duyulup duyulmadığına karar vermesine yardımcı olmak için bir kan testi yapılır.
Kişi çok fazla büyüme hormonu almışsa, karpal tünel sendromundan dolayı kas veya eklem ağrısı, şişlik ve ellerinde ağrı veya uyuşma yaşar. Bu tür belirtiler ortaya çıkarsa, doktor verilen büyüme hormonu miktarını düşürecektir.
Büyüme hormonu eksikliği bir hipofiz tümöründen kaynaklanıyorsa, doktor her yıl MRI ile tümörü izleyecektir. Şu anda, büyüme hormonunun hipofiz bezinde kalan tümörlerin büyümesine neden olup olmayacağı bilinmemektedir.
Aktif kanser veya tümörü olan kişilere büyüme hormonu tedavisi uygulanmamalıdır. Açık kalp veya abdominal cerrahiden kaynaklanan komplikasyonlar nedeniyle ağır hasta olan, büyük bir kazadan dolayı birden fazla yaralanma yaşayan veya solunum sorunları olan kişilere de hormon verilmemelidir. Büyüme hormonu almak bir yetişkinin yeniden büyümeye başlamasına neden olmaz.
Büyüme hormonu almak, vücudun insülin kullanma şeklini etkileyebilir, bu nedenle şeker hastası olan herkesin doktorlarını bilgilendirmesi ve kan şekeri seviyelerini izleme konusunda dikkatli olması gerekir.
Büyüme Hormonunun Kas Gelişimi Üzerindeki Etkisi
Kuvvet ve dayanıklılık sporlarıyla ilgilenen kişilerin büyüme hormonunu kas gelişimi için bir takviye olarak sıklıkla kullanmasının bazı sebepleri vardır. Büyüme hormonunun vücut yağını azaltması, kas hacmine ve kuvvetinizde bir artışa sebep olması ve kas dokularının iyileşmesine etki etmesi bu sebeplerden bazılarıdır. Büyüme hormonu kaslardaki sentezi artırır ve performans artırıcı takviyelerle beraber kullanıldığında vücut performansında bir artışa sebep olur. (1)
